ԼՐԱՏՎԱԿԱՆ ԿԱՅՔԵՐԻ ՖԵՅՍԲՈՒՔՈՒՄ ԱՄԵՆԱՀԱՅՏՆԻ ԼՈՒՐԵՐԸ

Լուրեր Մեր Էջը Medical

Astra Zeneca ընկերությանը նպատակաուղղված է գենոտիպի համակարգ

Astra Zeneca դեղագործական ընկերությունը հայտարարել է հետազոտական ծրագրի սկիզբը, որի նպատակն է ստեղծել նոր սերնդի դեղամիջոցներ՝ գենետիկական բնույթի բազմաթիվ հիվանդությունների բուժման համար:
Ծրագիրը հիմնված է նորաստեղծ CRISPR մեթոդիկայի հիման վրա և կիրականացվի չորս առաջատար գիտական եւ արդյունաբերական հետազոտական կենտրոնների հետ համատեղ, որոնք մասնագիտանում են գենոտիպի հետազոտության ոլորտում:
Astra Zeneca ընկերության փոխնախագահ դոկտոր Լորեց Մայրը հույս հայտնեց, որ այս հետազոտությունը կարագացնի նոր դեղեր ստեղծելու, բուժելու այնպիսի հիվանդություններ, ինչպիսիք են շաքարախտը, արտերիասկլերոզ և քաղցկեղի շատ տեսակներ:


Մարդկային գենոմի վերծանումը 15 տարի առաջ հույս ներշնչեց, որ բժիշկները պետք է վերջիվերջո կարողանան որոշել, թե ինչ գենետիկ խանգարումներ կարող են դառնալ կոնկրետ հիվանդության պատճառ և անցնեն դրանց բուժման դեղերի ստեղծմանը:
Այն ժամանակ դրա հետ մեծ հույսեր էին կապում: Խոսելով ամերիկյան հեռուստատեսությամբ անմիջապես առաջին մարդկային գենոմի վերծանելուց հետո, այն ժամանակվա ԱՄՆ նախագահ Բիլ Քլինթոնը հայտարարել է. « Մեր երեխաների երեխաները քաղցկեղի մասին կիմանան միայն այն, որ այս բառը նշանակում է համաստեղություն»: Նա ողջունել է նախագծի ավարտը, որը տևել է 10 տարի և որի վրա ծախսվել է միլիարդավոր դոլարներ:


Սակայն այդ ակնկալիքները չարդարացվեցին, կան միայն փոքր թվով դեղեր մարդու գենոմի վերծանման արդյունքների հիման վրա, և քաղցկեղը մնում է մահացու հիվանդություն:
Երբ փորձում էին հասկանալ, կապի բնույթը գենային թերությունների և տարածված հիվանդությունների միջև, գիտնականները կանգնեցին երկու հիմնական խնդիրների առջև: Առաջին հերթին պարզվեց, որ այդ պաթոլոգիաները առաջացել են տասնյակ գեների բազմաթիվ կոմբինացիաներից:
Երկրորդ, կոնկրետ գեների մեկուսացման մեթոդները դեռ շատ թանկ են և պահանջվում է երկար ժամանակ: Գիտնականները պետք է ստեղծեն յուրաքանչյուր կոնկրետ գենի համար իր «գենետիկական մկրատները», որոնք թույլ են տալիս նրան կտրել ԴՆԹ շղթայից: Այս գործընթացը կարող է տեւել մի քանի ամիս:

Սակայն, վերջին մի քանի տարիների ընթացքում մշակվել են մեթոդներ գեների բարձր ընտրովի ակտիվացման և արգելակման՝ հիմնված CRISPR (տերմինը անգլիական հապավում է) համակարգի վրա, որը «կարճ պալինդրոմիկ (հետ ու առաջ միակերպ կարդացվող ֆրազա կամ բառ) կրկնություններ են՝ պարբերաբար դասավորված խմբերով»:
Կայքը- գենոմի ընտրովի խմբագրման, ֆերմենտի օգնությամբ , որոնք ճանաչում են անհրաժեշտ հաջորդականությունը ԴՆԹ շղթայի վրա, կոմպլեմենտար RNA «ուղեցույց»-ի հուշումով , խոստանում են հեղափոխական փոփոխություններ մի շարք հիվանդությունների, հետազոտությունների և բուժման , սկսած քաղցկեղից և անբուժելի վիրուսային հիվանդություններից, մինչև ժառանգական գենետիկ խանգարումները, ինչպիսիք են մանգաղ բջջային անեմիան և Դաունի սինդրոմը:
Նոր ուսումնասիրության ծրագրին կմասնակցեն Սանգերի Wellcome Trust ինստիտուտը, Բերկլեյի և Սան Ֆրանցիսկոյի համալսարանները, ինչպես նաեւ Մասաչուսեթսի նահանգի Broad/Whitehead ինստիտուտը և Thermo Fisher Scientific ընկերությունը: